Hoe ontstaat stress?
Ja, er is al zoveel geschreven over stress en burnout. En toch groeit het ziekteverzuim door stress en worden we met zijn alleen steeds minder gelukkig blijkt uit onderzoek.
Daarom blijft het belangrijk dit onderwerp bespreekbaar te maken. Daarom leggen we je uit, in een aantal blogs, hoe het nu echt zit met stress, waar komt het vandaan en wat kan je er zelf aan doen.
We moeten zoveel op ons werk en in ons privé-leven. Onbewust laten we ons beïnvloeden door onze werk- en privé-omgeving en door (social) media. Onbewust zijn we steeds meer bezig te voldoen aan het ideaal beeld dat daar buiten ons zelf wordt geschapen.
Pas als je je bewust wordt van deze invloeden, kan je een bewuste keuze maken of je iets moet of wilt. Dit is de eerste stap naar controle krijgen over je stress niveau’s.
Wat is stress?
Stress is een signaal van je lichaam dat optreedt als gevolg van een externe prikkel. Dit stress signaal wordt gevolgd door een reeks aan fysieke reacties.
Bijvoorbeeld: Je wordt gebeld “Waar blijf je!? De meeting is al lang gestart!” Je schrikt, denkt “wat ben ik toch een oen en ik heb me niet voorbereid”, je voelt jezelf warm worden, krijgt een rush in je hoofd. Snel pak je je spullen en ren je naar de vergaderruimte.
In dit voorbeeld is het telefoontje met de melding dat je te laat bent, de externe prikkel. Vervolgens ontstaat er een aantal fysieke reacties: warm worden, een rush in je hoofd en een aantal gedachten over de situatie.
De fysieke reacties zijn hier helpend, je gaat over tot actie. Maar zijn de gedachten die in reactie op de prikkel ontstaan hier helpend?
Tijdelijke stress kan je helpen te presteren en het beste uit jezelf te halen. Een te lange tijd aan stress onderhevig zijn kan juist averechts werken.
In onderstaande video wordt uitgelegd hoe stress ontstaat en wat het effect is van te lang te veel stress ervaren.
Ons brein en stress
Om te begrijpen hoe deze fysieke en mentale reacties ontstaan, moeten we meer weten over onze hersenen, ons brein. Ons brein bestaat namelijk uit drie verschillende delen: Het reptielen brein, het emotionele brein en het menselijk brein.
Het reptielen brein
Het reptielenbrein is het kleinste en oudste deel van je hersenen. Het reptielenbrein is gebrand op maar één ding en dat is overleven. Dit deel van je hersenen is dan ook verantwoordelijk voor voortbestaan en voortplanting. Het reptielenbrein heeft controle over vitale lichaamsfuncties zoals je ademhaling, hartslag en bloedsomloop. In dit deel van je hersenen domineren instincten: voortplantingsdrang en overlevingsinstincten zoals voeding. Het reptielenbrein denkt niet na en onthoudt ook niets, het reageert instinctief en automatisch. Als zodanig functioneert dit brein buiten je bewuste controle. Hier regeert het wilde beest dat maar één missie heeft: overleven. Het reptielen brein kent 3 primaire reacties: vechten, vluchten of bevriezen.
Zoogdieren brein
Het zoogdieren brein is het domein van je emoties. Dit deel van je hersenen screent alle zintuiglijke informatie op emotionele relevantie en vergelijkt deze met opgeslagen herinneringen en gedrag gebaseerd op positieve en negatieve ervaringen. Het zoogdieren brein helpt je op die manier om gedrag te herhalen dat gelukkig maakt (seks, lekker eten, lachen, knuffelen) en onplezierige ervaringen (pijn, verdriet en angst) te vermijden. Dit deel van het brein beloont ook sociaal gedrag door het vrijgeven van de neurotransmitter dopamine die je een goed gevoel geeft.
Menselijk brein
Dit is het jongste gedeelte van je brein. Het is vooral verantwoordelijk voor alle rationaliteit en nuchterheid. In dit deel van je hersenen maak je weloverwogen beslissingen, doe je kennis op, denk je logisch na en analyseer je problemen. Dit deel van je hersenen laat zich het beste omschrijven als je gezonde verstand.
Hoe werken de drie breinen samen
Het menselijk brein is de meest verstandige, maar in de praktijk is dit niet het meest dominante brein. Over het algemeen maakt het emotionele brein en ook het reptielen brein de meeste besluiten. Dit is je onderbuik gevoel, je intuïtie of je instinct. Vervolgens proberen we dit met ons menselijk brein te rechtvaardigen en uit te leggen.
Er kan dus spanning ontstaan tussen de drie breinen. Je weet bijvoorbeeld dat je gezond moet eten, voldoende moet bewegen en op tijd naar bed moet. Dit zegt je menselijk brein.
Je emotionele brein geeft aan dat veel werken het beste resultaat gaat geven. Dit heb je of zelf ervaren of vanuit je omgeving (recent of vroeger) wellicht meegekregen. Deze calvinistische instelling geeft een soort van voldoening of tijdelijk geluks gevoel. Het gevolg is dat we minder tijd nemen om goed te eten, voldoende te slapen of te bewegen.
Wellicht speelt hier ook je reptielen brein een rol: ik moet hard werken anders verlies ik mijn baan en zonder baan geen inkomen. Het gevolg is dat je eerste levensbehoeften onder druk komen te staan. Vanuit deze angst kan je instinctief handelen en je menselijk brein negeren.
Kom je er zelf niet uit met bovenstaande tips? Onze stress-coaches staan altijd voor je klaar om je verder te helpen.
